Stereotypy na temat szkolnych zainteresowań wycinają dziewczęta z wielu obiecujących ścieżek kariery na bardzo wczesnym etapie. W najnowszym numerze prestiżowego amerykańskiego czasopisma „PNAS” ukazały się bardzo jednoznaczne wyniki badań nad motywacją dziewcząt do nauki w zakresie dziedzin STEM, czyli nauk przyrodniczych, technicznych, inżynierii i matematyki.
Stereotypy od małego
Okazuje się, że już sześciolatki żywią przekonanie, jakoby dziewczynki nie interesowały się komputerami i techniką tak bardzo jak chłopcy. Efekty takiego stereotypowego myślenia kumulują się przez całą edukację i powodują, że tak niewiele kobiet pracuje w zawodach związanych z nowymi technologiami. Świeże badania z USA pokazują, że udział kobiet wśród informatyków wynosi tylko jedną czwartą, a wśród inżynierów ich odsetek to zaledwie 15%.
– Stereotypy mówiące, że dziedziny STEM są dla chłopców, rozprzestrzeniają się wśród uczniów już w podstawówce – mówi prof. Allison Master z Uniwersytetu Houstonskiego (USA), główna autorka pracy, do niedawna pracująca na Uniwersytecie Waszyngtońskim w Seattle, gdzie prowadzono te badania. – Do rozpoczęcia nauki w szkole średniej wiele dziewcząt ma już za sobą decyzję, żeby nie zajmować się w przyszłości komputerami czy inżynierią, bo mają wrażenie, że to nie dla nich.
– Nierówny udział płci wśród informatyków i inżynierów jest niepokojący, bo są to zawody dobrze opłacane i prestiżowe, wpływają też na wiele aspektów naszego życia – komentuje współautorka pracy, prof. Sapna Cheryan z Uniwersytetu Waszyngtońskiego. – Brak różnorodności płciowej i rasowej w tych dziedzinach może być jedną z przyczyn, dla których wiele produktów i usług wywołuje tyle negatywnych konsekwencji – dodaje uczona.
We wcześniejszych badaniach tego zespołu analizowano stereotypy związane z umiejętnościami. Dzieci powszechnie uważają, że chłopcy są lepsi od dziewczynek na zajęciach komputerowych lub robotycznych. Jeśli dziewczynkom udzielano odpowiedniego wsparcia, ich pewność siebie rosła, rosło też zainteresowanie dziedzinami z zakresu STEM.
Nie interesuj się
W swoich dalszych badaniach autorki skoncentrowały się właśnie na kwestii zainteresowań. Przeprowadzono ich kilka.
Dwa pierwsze obejmowały ankiety zebrane od ponad 2200 dzieci i nastolatków. Ponad połowa z nich uważała, że dziewczynki nie interesują się komputerami tak bardzo jak chłopcy. Aż dwie trzecie badanych uważało też, że dziewczynki mniej interesują się techniką.
W badaniach laboratoryjnych z udziałem mniejszych grup dzieci i młodzieży autorki pokazały, jak to działa. Wystarczy zasugerować dziewczynie, że danym zagadnieniem bardziej interesują się chłopcy, by większość z nich wolała zająć się czymś innym. Czymś, czym chłopcy i dziewczęta interesują się w równym stopniu. Eksperyment pokazywał, że stereotypy bardzo wpływają na motywację uczennic. Etykietki sugerujące, że coś jest „chłopackie”, odstraszają i zniechęcają. Bardzo skutecznie.
Zdaniem badaczek, nauczyciele i rodzice mogą temu przeciwdziałać, aktywnie zachęcając dziewczęta do udziału w atrakcyjnych zajęciach komputerowych, robotycznych czy inżynierskich – już od wczesnej podstawówki. Dzieci bardzo szybko przesiąkają uprzedzeniami obecnymi w kulturze, warto więc wspierać różnorodność.
Tym bardziej, że z wielu innych badań wiadomo, że uzdolnienia matematyczne nie zależą od płci, talenty matematyczne bardzo łatwo zniszczyć osłabiając u dzieci samoocenę, a i sama matematyka nie jest kluczowa np. do nauki programowania. Wiele ścieżek kariery jest zabetonowanych wyłącznie z powodu uprzedzeń.
Przeczytaj oryginalny artykuł na łamach „Proceedings of the National Academy of Sciences”:
