14 marca zespół z Uniwersytetu Cambridge opublikował raport na podstawie badań niemal 3000 brytyjskich i włoskich uczniów. Dotyczy on stresu związanego z nauką matematyki.
Najbardziej zaskakujący jest wniosek, że strach przed matematyką dotyka nie tylko uczniów, którzy sobie z liczeniem nie radzą.
Aż 77% nastolatków bojących się matematyki nie ma z nią problemów!
Jak zabić w nastolatku naukowca?
Strach przed matematyką to emocjonalna reakcja ucznia na wyzwania stawiane przed nim w trakcie nauki: testy, sprawdziany, odpytywanie. Jest znana naukowcom od dawna, ale nowy raport po raz pierwszy dokładnie opisał to zjawisko na tak dużej grupie dzieci.
– Większość uczniów doświadczających obaw związanych z matematyką ma normalne albo ponadprzeciętne uzdolnienia matematyczne – podkreśla Josh Hillman z Nuffield Foundation, która sfinansowała badania. – Talenty matematyczne są cenne same w sobie. Mają też wpływ na edukację w innych dziedzinach, późniejsze wyniki na studiach, szanse zawodowe, zdrowie. A strach przed matematyką może poważnie zakłócić postępy ucznia w podstawówce i w szkole średniej – mówi.
– Ponieważ te dzieci dobrze radzą sobie na sprawdzianach, ich stres wywołany matematyką może zostać niezauważony przez nauczycieli i rodziców – dodaje dr Amy Devine, główna autorka raportu. – Ale te niepokoje często odstraszają uczniów od nauk ścisłych, technicznych i przyrodniczych, mimo że mogliby w nich zrobić wspaniałe kariery.
Skąd te matematyczne fobie? Badacze podkreślają, że szkoła i rodzice mocno przyczyniają się do ich wywoływania. Wpływ na matematyczny stres mają sprawdziany i rywalizacja z innymi uczniami. Uczniowie mogą się też zarażać nawzajem niechęcią do matematyki, straszyć, że nowy materiał jest niezrozumiały, a nadchodzące testy – bardzo trudne.
Warto z matematycznymi strachami walczyć, warto zachęcać do nauk ścisłych i przyrodniczych również uczniów, których teraz matematyka odstrasza, a w przyszłości mogą być znakomitymi astrofizykami, inżynierami, genetykami…
Zniechęcenie do matematyki zamyka przed dziećmi wiele pasjonujących dróg późniejszej kariery akademickiej i zawodowej.
Duży problem, trudny do wykrycia
Z badań naukowców z Cambridge wynika wiele ponurych wniosków. Dotyczą one szkół włoskich i brytyjskich, ale z pewnością zidentyfikowane tam problemy nie są egzotyczne dla młodych Polaków.
Stres związany z matematyką odczuwają już sześciolatki! U niektórych uczniów daje objawy somatyczne, ale u wielu – jest niewykrywalny dla nauczycieli i rodziców.
Uczniowie wpadają w błędne koło niepokojów o wyniki kolejnych sprawdzianów, testów i odpytywania przy tablicy, co obniża ich motywację i wyniki. A to zwiększa niepokój.
…i zniechęca do jakichkolwiek zajęć, w których będzie coś do policzenia.
Brytyjskie statystyki pokazują, że chociaż ogólny poziom wykształcenia w społeczeństwie wzrasta, umiejętności matematyczne obywateli w ostatnich latach się obniżają.
To, oraz niepokojące wskaźniki matematycznego stresu wśród młodzieży, pokazują, że w brytyjskiej szkole matematyki naucza się nieprawidłowo – alarmują autorzy raportu.
Co można zrobić?
Problem matematycznego stresu jest znany nauce od lat 50. ubiegłego wieku. Kilka lat temu badacze z równie prestiżowego Uniwersytetu Stanforda opisali, jak praca indywidualna (tutorial) z uczniem pomaga w zwalczeniu tego problemu.
Z kolei naukowcy z Uniwersytetu Chicagowskiego stwierdzili, że rodzice muszą bardzo uważać, żeby własnej zadawnionej niechęci do Królowej Nauk nie przekazać dzieciom.
W tym roku ukazała się ważna praca prof. Beilock z Barnard College w Nowym Jorku opisująca sprawdzone sposoby na stres na sprawdzianach.
Żeby nie zadusić naukowej ciekawości w młodzieży, trzeba jej pokazywać prawdziwą naukę, w przyjaznym otoczeniu – pozbawionym szkolnej rywalizacji i sprawdzianozy. Organizować spotkania uczniów z badaczami, którzy opowiedzą o swoich pasjach, o aktualnych problemach, nad którymi pracują.
Trzeba oswajać uczniów z matematyką bez atmosfery rywalizacji i ocen.
Jest bardzo wielu świetnych uczniów, którzy na konkursach, testach, olimpiadach i sprawdzianach radzą sobie doskonale. Są tacy, którym ten dreszczyk emocji jest potrzebny, których stres motywuje.
Wielu innych uczniów traci jednak zapał i zainteresowanie nauką, trzeba ich więc dla nauki ratować.
Więcej w oryginalnym raporcie: Understanding Mathematics Anxiety: Investigating the experiences of UK primary and secondary school students. D. Szucs et al. University of Cambridge (2019)
http://www.nuffieldfoundation.org/understanding-mathematics-anxiety
