Troje reprezentantów Polski pilnie przygotowuje się do finału 24. Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej (EUCYS) w Bratysławie. Badacze czują tremę przed prezentacją swoich projektów, ale także wobec osiągnięć swoich poprzedników. Od 17 lat uczestnicy konkursu z naszego kraju przywożą nagrody niemal każdego roku. Błyskotliwie i nader szybko utorowali sobie drogę do grona najlepszych, co nie ma precedensu w historii EUCYS.
Od 1995 roku, kiedy Polska po raz pierwszy wzięła udział w EUCYS, międzynarodowe jury nagrodziło 26 projektów z naszego kraju (łącznie 32 autorów). Polacy zdobyli aż 20 nagród głównych i 16 dodatkowych.Pod względem osiągnięć wyprzedzają nas jedynie Niemcy (77 nagród) oraz Brytyjczycy (40 nagród), przy czym reprezentanci tych państw biorą udział w Konkursie od jego początku, czyli od 1989 roku. Nic dziwnego, że nasi młodzi naukowcy występują zwykle w roli faworytów, a członkowie jury z uwagą przyglądają się kolejnym projektom badawczym polskich uczniów.
Nagrody główne to przede wszystkim prestiż i gratyfikacja finansowa – w 2012 roku trzy równorzędne pierwsze nagrody warte są po 7.000 euro, drugie nagrody – po 5.000 euro, a trzecie – po 3.500 euro. Laury dodatkowe nie pomnażają kont laureatów, jednak bez wątpienia pomagają w ich rozwoju naukowym i planowaniu kariery zawodowej, nierzadko międzynarodowej. Są to bowiem staże w najlepszych europejskich laboratoriach i udział w międzynarodowych imprezach naukowych, łącznie z ceremonią wręczenia Nagród Nobla.
Niezwykły wolontariat
Wysoki poziom polskich projektów naukowych to oczywiście zasługa pomysłów, wiedzy i talentu uczestników, ale także wsparcia ze strony profesjonalnych naukowców, współpracujących z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci, organizatorem polskich eliminacji EUCYS. Przy Konkursie stale współpracują jako wolontariuszeprofesorowie, doktorzy i doktoranci czołowych laboratoriów akademickich oraz pracowni badawczych Polskiej Akademii Nauk. Recenzują nadesłane prace, biorą udział w obradach jury i omawiają z autorami najlepsze projekty podczas sesji plakatowej, będącej finałem polskich eliminacji.
Czy to jest sekret polskich sukcesów? Jurorzy i recenzenci z krajowych etapów konkursu pracują z młodymi badaczami, z trudem znajdując dla nich czas w nawale obowiązków. A jednak od lat zależy im na tym kontakcie – z licealistami i gimnazjalistami, którzy – rozsiani po całej Polsce, nieraz daleko od ośrodków akademickich i profesjonalnego wsparcia – uprawiają całkiem dorosłą naukę.
Rower dziadka udaje Kosmos
– Najwyraźniejszym wspomnieniem z Konkursu jest radość z tego, że choć byłem wtedy dopiero licealistą to mogłem zaprezentować wyniki moich badań na forum międzynarodowym m.in. przed laureatami Nagrody Nobla – podkreśla Piotr Garbacz, laureat trzeciej nagrody w Wiedniu w 2002 roku za pracę pt. „Badanie wpływu kierunku i natężenia bodźca grawitacyjnego na wzrost Lepidium sativum i Hordeum distichon„. – Przekonałem się o tym, jak ważny jest w nauce dobry pomysł. Jest to prawdą, nawet gdy stanowisko do badań wpływu stanu nieważkości na rozwój roślin to przerobiony stary rower dziadka, jak było to w moim przypadku
Dziś Piotr jest doktorantem, uczestniczy w projekcie „From simple molecules to nanostructured and bioactive materials” w ramach Międzynarodowych Studiów Doktoranckich na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Udział w Konkursie Prac Młodych Naukowców UE w znacznym stopniu zadecydował o jego drodze naukowej.
– Przygotowanie projektu z pogranicza fizyki i biologii zachęciło mnie do interdyscyplinarnego zdobywania wiedzy, co spowodowało m.in. to, że w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych na Uniwersytecie Warszawskim uzyskałem czterokrotnie tytuł magistra: z biologii, fizyki, chemii i psychologii – mówi Piotr Garbacz. – Konkurs uczulił mnie także na wagę wymiany doświadczeń naukowych. Było to cenne spostrzeżenie, które mogłem wykorzystać odbywając półroczne staże w Kanadzie i Australii w trakcie studiów doktoranckich.
Podręczniki do zmiany
Jednym z polskich laureatów EUCYS jest też Grzegorz Niedźwiedzki – ma na swoim koncie około 50 opublikowanych prac naukowych, w tym temat okładkowy jednego z wydań prestiżowego pisma „Nature” w 2010 roku. Kilkakrotnie już dokonał odkryć, które są dla paleontologii przełomowe. W tej chwili kończy pracę doktorską na Wydziale Biologii UW i pracuje w Centrum Biologii Ewolucyjnej, Uppsala University w Szwecji.
– To był fantastyczny czas! Myślę, że po tym konkursie stało się dla mnie jasne, że to, co mnie tak bardzo interesuje może być podłożem ciekawych naukowych doniesień i że jest to temat, na którym można zbudować karierę. Nadal zajmuję się paleobiologią, badam kopalne organizmy – podsumowuje Grzegorz Niedźwiedzki, uhonorowany pierwszą nagrodą w Amsterdamie w 2000 roku za pracę pt. „Nowe znaleziska tropów dinozaurów z utworów hetangu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich”. Pisząc ją Grzegorz był uczniem kieleckiego technikum.
W tym roku w Bratysławie Polskę reprezentować będą:
- Tymoteusz Król z Wilamowic (woj. śląskie), absolwent IV LO w Bielsku-Białej, przedstawi wyniki pracy„Ogólny opis kobiecego stroju wilamowskiego ze szczególnym uwzględnieniem ubiorów żałobnych i trumiennych”;
- Anna Kuśnierczak z Mieczewa (woj. wielkopolskie), absolwentka LO św. Marii Magdaleny w Poznaniu, zaprezentuje międzynarodowemu jury pracę „Alternatywne zapylanie: wpływ różnych ekosystemów na rozrodczość murarki ogrodowej (Osmia rufa L.) na przykładzie łąki, sadu, lasu i arboretum”;
- Jakub Nagrodzki z Łomży (woj. podlaskie), absolwent Gimnazjum nr 6 w Łomży i uczeń XXXIII LO w Warszawie, zawalczy o konkursowe laury z projektem „Rozwój badań nad terapią łatek molekularnych: synteza trimetyloguanozynowego analogu kapu”.
Anna i Jakub mają już pewne doświadczenia na polu międzynarodowej rywalizacji naukowej, gdyż w maju tego roku uczestniczyli Targach Nauki i Inżynierii Intel ISEF w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych. To największa impreza w dziedzinie uczniowskich projektów badawczych na świecie. Tamtejsze jury przyznało jedną z 3. nagród (1000 USD) Annie Kuśnierczak, doceniając jej badania pszczół, a jedną z 4. nagród (500 USD) otrzymał Jakub Nagrodzki za swoją pracę na temat łatek molekularnych.
Wystartuj w EUCYS 2013!
Wszystkich młodych naukowców – matematyków, informatyków, przyrodników, konstruktorów, ekonomistów i socjologów – serdecznie zachęcamy do nadsyłania swoich projektów badawczych na adres:
Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci, ul. Pasteura 5A, 02-093 Warszawa
Na zgłoszenia prac do kolejnej edycji Konkursu czekamy do 31 października.
więcej o Konkursie Prac Młodych Naukowców UE na stronie fundusz.org/konkurs