Już tylko kilka dni dzieli nas od rozstrzygnięcia krajowego finału Konkursu Młodych Naukowców Unii Europejskiej (EUCYS). W najbliższą niedzielę w Centrum Nauki Kopernik poznamy krajową reprezentację na tegoroczne europejskie finały w Bratysławie (Słowacja) oraz na targi Intel ISEF w Pittsburghu (USA).
Będzie można obejrzeć 20 finałowych projektów i porozmawiać z ich autorami. O 11:30 rozpocznie się uroczystość ogłoszenia wyników Konkursu, kończąca Festiwal Młodych Naukowców.
Konkurs Prac Młodych Naukowców UE, ogłaszany jest przez Komisję Europejską od 1989 roku. Podczas międzynarodowych finałów odbywających się corocznie jesienią, około stu nastoletnich naukowców z kilkudziesięciu krajów prezentuje prace z różnych dziedzin. Udział w konkursie to wspaniały początek kariery akademickiej. Najlepsi młodzi uczeni Europy mają okazję zdobyć prestiżowe nagrody i zaproszenia na staże w najlepszych europejskich ośrodkach badawczych. Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci organizuje polskie eliminacje z ramienia Komisji Europejskiej od 1995 roku. Polacy zdobyli od tego czasu aż 20 nagród głównych i wiele dodatkowych – więcej tytułów zgromadzili jedynie Brytyjczycy i Niemcy (te dwa kraje biorą udział w naukowej rywalizacji od samego początku).
Polskie Eliminacje Konkursu to szczególne święto nauki, bo to święto odkryć i wynalazków, które dopiero przed nami. Sesja plakatowa podczas krajowych finałów to zatem doskonała okazja do poznania elity wybitnie uzdolnionej polskiej młodzieży. Jak pokazują liczne przykłady dotychczasowych laureatów konkursu, rywalizacja w ramach EUCYS to często początek błyskotliwej, międzynarodowej kariery naukowej. Paleontolog Grzegorz Niedźwiedzki oraz informatyk Marcin Wojnarski – laureaci sprzed ponad dekady – to dziś uznani specjaliści w swoich dziedzinach. Mimo młodego wieku, ich nazwiska to cenione naukowe marki.
Od kieleckiego technikum do okładki Nature
Grzegorz Niedźwiecki z Wydziału Biologii UW jest jednym z najbardziej utytułowanych laureatów Konkursu Prac Młodych Naukowców UE. Ukończył technikum geologiczne w Kielcach. Już w tamtym czasie szukał w Górach Świętkokrzyskich śladów wymarłych zwierząt. Znalazł nieznane dotąd w Polsce tropy dinozaurów i niezwykle cenne dla paleoichnologii tropy dinozaurów drapieżnych z zachowanym odciskiem śródstopia. Swoje znaleziska opisał i w 2000 roku ówczesny 20-latek zdobył pierwszą nagrodę na Konkursie Prac Młodych Naukowców UE w Amsterdamie. Już wtedy jego znaleziska były prezentowane w stałej ekspozycji Muzeum Geologicznego w Warszawie, a osiągnięciami młodego naukowca zainteresowało się polskie wydanie National Geographic (nr 8/2000).
Później, w 2002 roku wraz z grupą kolegów ze studiów natknął się na trójkątne odciski palców. Były one ułożone w charakterystyczny sposób – zwierzę, które je zostawiło, w czasie przemieszczania się miało dwa punkty podparcia – z przodu oraz z tyłu. Wiadomo, że ryby nie poruszają w ten sposób, co wskazywało na zwierzęta czworonożne. Problem jednak w tym, że wiek śladów datowano na 400 mln lat, a na początku XXI wieku sądzono, że w tym czasie życia na lądzie jeszcze nie było.
Początkowo Grzegorz zignorował odkrycie, bo nie uwierzył w jego znaczenie naukowe. W miejsce znaleziska powrócił kilka lat później, po wykładzie szwedzkiego paleontologa prof. Pera Ahlberga, który przyznał, że dotychczasowa wiedza na temat tego, kiedy życie wyszło z wody, może być niedokładna. Grzegorz zidentyfikował jeszcze kilka podobnych tropów. Znaleziska opisał, a tekst wysłał do redakcji pisma Nature (współautorami artykułu byli prof. Ahlberg, którego wykład zapalił lampkę w głowie Grzegorza, Piotr Szrek oraz Katarzyna i Marek Narkiewiczowie). Pracę opublikowano w 2010 r.
Niedługo potem Niedźwiecki razem ze Stephenem Brusattem i Richardem Butlerem w niemal równie prestiżowym magazynie Proceedings of the Royal Society B opublikował pracę o dinozauromorfach (prymitywnych dinozaurach, wielkości kotów domowych). Ślady tych gadów, które odkryto w Górach Świętokrzyskich, pochodzą sprzed 250 mln lat i są starsze o 9 mln lat od najstarszych znanych pozostałości tych zwierząt.
Obu tych fundamentalnych odkryć Polak dokonał jeszcze przed doktoratem.
Twórca znakomitych algorytmów
Światową karierę robi też, pochodzący z Zakopanego, Marcin Wojnarski. Jego praca pt. Sieć neuronowa do rozwiązywania zadań klasyfikacyjnych w 2001 r. zdobyła II nagrodę w europejskich finałach Konkursu Prac Młodych Naukowców UE w Bergen. Kilka lat później, przygotowując się do doktoratu, założył platformę TunedIT.org – dziś znaną na uczelniach technicznych w najdalszych zakątkach globu.
Serwis TunedIT udostępnia narzędzia do testowania algorytmów i wymiany wyników między naukowcami. Wykorzystywany jest np. do przeprowadzania konkursów dla studentów. Pierwszy konkurs zorganizowano dla Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego (z którym związał się Wojnarski) w 2009 r. Takie wykorzystanie platformy ma sporo zalet i spotyka się z coraz większym zainteresowaniem środowiska akademickiego nie tylko w Polsce.
Platforma TunedIT specjalizująca się m.in. w organizowaniu konkursów dla informatyków, daje o wiele większe możliwości, bo tak naprawdę za jej pośrednictwem można poprowadzić konkurs o dowolnej tematyce. – Platforma TunedIT jest bardzo uniwersalna i daje możliwość organizacji konkursów z różnych dziedzin. Praktycznie wszystkie rodzaje zadań w ‘data mining’ można na niej uruchomić, ale również zadania spoza tej dziedziny np. z kompresji danych – opowiada Marcin Wojnarski.
– TunedIT jest serwisem o zasięgu międzynarodowym. Nasza platforma konkursowa może być wykorzystywana w każdym miejscu na świecie: w USA, Niemczech, Wielkiej Brytanii; czy w państwach bardziej egzotycznych, ale kształcących ogromną liczbę młodych informatyków, jak Indie lub Chiny – wyjaśnia założyciel TunedIT. – Nasi użytkownicy pochodzą z kilkudziesięciu krajów, m.in. z USA, Anglii, Indii, Chin, Kanady, Australii, Niemiec, Nowej Zelandii, Iranu, Japonii.
Poznaj kolejne naukowe talenty z całej Polski!
Finał tegorocznego konkursu jest jednym z kluczowych elementów Festiwalu Młodych Naukowców, organizowanego w dniach 17-18 marca 2012 w Centrum Nauki Kopernik.
Publiczna prezentacja finałowych prac rozpocznie się w niedzielę 18 marca o godz. 10.00, a ogłoszenie wyników konkursu – o godz. 11.30 w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.