Chcesz zapewnić Twojemu dziecku dobre warunki do rozwoju intelektualnego i społecznego? Wychowuj je wśród zieleni! – opublikowane właśnie wyniki badań naukowców z prestiżowych kanadyjskich i kalifornijskich placówek badawczych nie pozostawiają żadnych wątpliwości.
W październikowym numerze „The Lancet Planetary Health” ukazała się praca poświęcona miejskiej zieleni i jej wpływowi na rozwój dzieci mieszkających w kanadyjskim Vancouver. Badaniami objęto prawie 30 tys. maluchów urodzonych w tym mieście w latach 2000-2005.
– Większość dzieci rozwijało się dobrze, analizowaliśmy rozwój umiejętności językowych, uzdolnienia poznawcze, socjalizację i inne wyniki – opowiada Ingrid Jarvis z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej, główna autorka artykułu.
– I co ciekawe, te dzieci, które mieszkały w okolicach bogatszych w roślinność i w bardziej naturalnym otoczeniu, wypadały lepiej w ogólnej ocenie tempa ich rozwoju, niż rówieśnicy wychowujący się w mniej zielonych częściach miasta.
Obecność zieleni to remedium na problemy zurbanizowanego środowiska: zanieczyszczenia powietrza i hałas, które – jak już dokładnie zbadano – wywierają negatywny wpływ na rozwój centralnego układu nerwowego, wywołują u maluchów stres i problemy ze snem. Z cytowanej pracy wynika, że osłona przed hałasem i zanieczyszczeniami, jaką zapewniają nam rośliny, w dużej mierze wyjaśnia ich dobroczynny wpływ na małe dzieci. Ale oczywiście nie w 100%.
– Potrzebne są dalsze badania, ale nasze wyniki pokazują, że planowanie przestrzeni miejskiej z uwzględnieniem powiększania obszarów zielonych w dzielnicach mieszkalnych i w otoczeniu szkół jest bardzo korzystne dla rozwoju małych dzieci i będzie procentować przez całe ich życie – komentuje prof. Matilda van den Bosch, która kierowała zespołem badaczy.
– Środowisko naturalne jest korzystne dla wszystkich, ale jeśli chcemy zapewnić naszym dzieciom dobry start, to bardzo ważne, żeby miały intensywny kontakt z przyrodą. Dostęp do zielonych terenów od najwcześniejszego dzieciństwa wspiera dobrą socjalizację, rozwój emocjonalny i zdrową psychikę u maluchów – dodaje uczona.
Co ważne, wcześniejsze badania, które już tu opisywaliśmy, dowodzą, że dziecko powinno aktywnie i samodzielnie bawić się na łonie natury. Tylko tak w pełni skorzysta z emocjonalnych i poznawczych benefitów środowiska naturalnego. Powinniśmy kilkulatkom pozwalać na zabawę w błocie i liściach, odkrywanie, a nawet… dewastowanie roślin czy formacji skalnych (w granicach rozsądku i przyzwoitości).
Jak przekonuje „najgorsza matka świata” Lenore Skenazy (zyskała to miano kilkanaście lat temu, gdy w felietonie przyznała, że pozwoliła 9-letniemu synowi wracać samodzielnie metrem do domu), dzieci powinny oswajać ryzyko. Samodzielność i ryzyko (nie chodzi przy tym o rezygnację z pasów bezpieczeństwa i fotelików samochodowych!) to ważna część wychowania. Kilkulatki powinny czasem zaryzykować drobne skaleczenia lub upadki, zabawa w przesadnie bezpiecznym środowisku placów zabaw i parków, to jeszcze nie jest prawdziwy kontakt z przyrodą.
Co ciekawe, badania dotyczące niedawnych lockdownów, które prowadziła Skenazy, pokazują, że wiele dzieci niespodziewanie dzięki pandemii odzyskało namiastkę dzieciństwa w „dawnym stylu”. Odcięte od szkoły i zajęć dodatkowych, przyznawały w ankietach, że np. na własną rękę prowadziły obserwacje owadów, albo po raz pierwszy miały okazję pobawić się porządnie z rodzeństwem w ogrodzie. 71% badanych dzieci dostało od rodziców więcej swobody właśnie dzięki pandemii, a 72% samodzielnie znajdowało sobie w tym okresie jakieś nowe zajęcia i zainteresowania. Częściej też opisywały się jako szczęśliwe niż jako smutne.
– Coraz więcej badań naukowych to pokazuje – podkreśla Ingrid Jarvis we wstępie do swojej pracy. – Życie w zielonym otoczeniu to lepszy dobrostan dziecka, mniej problemów wychowawczych, mniej symptomów ADHD, lepsze skupienie i pamięć. Badania pokazały również pozytywny wpływ zieleni wokół szkoły na wyniki z czytania, pisania i matematyki.
Czytaj więcej w oryginalnej pracy:
https://doi.org/10.1016/S2542-5196(21)00235-7
Assessing the association between lifetime exposure to greenspace and early childhood development and the mediation effects of air pollution and noise in Canada: a population-based birth cohort study
Ingrid Jarvis et. Al, „The Lancet Planetary Health”, październik 2021,
(artykuł w otwartym dostępie)
