Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci ogłasza kolejną edycję Polskich Eliminacji do prestiżowego unijnego konkursu na uczniowskie projekty badawcze. Dotychczasowe wyniki młodych Polaków plasują nasz kraj w ścisłej czołówce!
W połowie marca w warszawskim Centrum Nauki Kopernik zakończyły się Polskie Eliminacje 25. Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej (EU Contest for Young Scientists – EUCYS). Trzy równorzędne I nagrody zdobyły projekty fizyków z Andrychowa i Bielska-Białej, matematyka z Warszawy i biologa z Wałbrzycha. Młodzi badacze napisali swoje prace naukowe jeszcze przed rozpoczęciem studiów.
Czy dzieci w Polsce mogą uprawiać naukę na serio? Kilkadziesiąt poważnych projektów badawczych zgłaszanych jest co roku do Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci. Stowarzyszenie już po raz 20. zachęca uczniów z całej Polski do prowadzenia badań i zgłaszania swoich projektów. Oryginalne prace z różnych dziedzin (od nauk ścisłych, przez przyrodnicze – po społeczne i humanistyczne) należy przesłać na warszawski adres stowarzyszenia do końca października.
Recenzje, rozmowy, przyjaźnie i nagrody
Projekt musi powstać przed podjęciem studiów na wyższej uczelni. Autorów może być maksymalnie trójka. Praca musi zostać wyróżniona na centralnym etapie olimpiady przedmiotowej, albo uzyskać rekomendację eksperta – pracownika naukowego z doktoratem. Praca musi mieć charakter badawczy.
Nadesłane artykuły są następnie oceniane przez ekspertów, recenzowane przez naukowców z poszczególnych dziedzin i drobiazgowo oceniane przez Jury. Na wiosnę przyszłego roku autorzy najlepszych projektów zostaną zaproszeni do Warszawy. Sędziowie poproszą ich wówczas o przygotowanie specjalnych plakatów prezentujących wyniki badań.
Polski finał Konkursu Prac Młodych Naukowców UE będzie ma formę sesji plakatowej, podczas której uczniowie zaprezentują swój projekt każdemu z jurorów oraz publiczności. Udział w sesji plakatowej to dla każdego młodego naukowca szansa na rozmowę o swoich pasjach z rówieśnikami i – co najważniejsze – z jurorami, wybitnymi badaczami i popularyzatorami nauki. Na takich spotkaniach rodzą się pomysły na dalsze badania, przyjaźnie i wspólne projekty. No i są jeszcze nagrody…
W tym roku w Centrum Nauki Kopernik spotkali się autorzy 20 znakomitych prac badawczych. Spośród finalistów wyłoniona została reprezentacja Polski, która we wrześniu pojedzie na finały międzynarodowe 25. Konkursu Prac Młodych Naukowców UE w Pradze. Większe niż sama reprezentacja grono laureatów Polskich Eliminacji może liczyć na nagrody pieniężne (od lat przekazywane przez Fundację BRE Banku), nagrody rzeczowe i indeksy na najlepsze polskie uczelnie.
Na finałach europejskich na młodych badaczy czekają nagrody pieniężne, wyróżnienia honorowe i liczne nagrody dodatkowe – w postaci staży w najlepszych europejskich ośrodkach badawczych.
We wrześniu w Pradze reprezentować nas będą Michał Gumiela (Andrychów) i Rafał Kozik (Bielsko-Biała), autorzy pracy „Badanie możliwości zastosowania matryc CMOS oraz CCD w celu detekcji, dozymetrii oraz mapowania wiązki promieniowania alfa, beta, gamma, rentgenowskiego oraz protonów”, Aleksander Horawa (Warszawa) z pracą „Skończone przestrzenie metryczne” i Arkadiusz Jankiewicz (Wałbrzych) z projektem „Zasięg lotu pszczoły miodnej (Apis mellifera L.) na podstawie analizy palinologicznej składu jej obnóży pyłkowych”.
Seria polskich sukcesów
Z finałów europejskich młodzi zdolni Polacy przywożą główne nagrody i dodatkowe wyróżnienia niemal każdego roku. Szybko utorowali sobie drogę do grona najlepszych. Od 1995 roku, kiedy to Polska po raz pierwszy wzięła udział w Konkursie, międzynarodowe jury nagrodziło 28 projektów z naszego kraju (łącznie 34 autorów). Polacy zdobyli aż 22 nagrody główne i 17 dodatkowych. Pod względem osiągnięć wyprzedzają nas jedynie Niemcy i Brytyjczycy, przy czym reprezentanci tych państw biorą udział w Konkursie od 1989 roku. Nic dziwnego, że młodzi naukowcy z Polski występują tam w roli faworytów.
Jakub Nagrodzki – zwycięzca EUCYS 2013
Nieraz wygrywają prace napisane przez naszych gimnazjalistów! Tak było też ostatnim razem. Podczas finałów w 2012 roku w Bratysławie jedną z trzech pierwszych nagród i nagrodę honorową, w postaci udziału w przyszłorocznym London International Youth Science Forum, zdobył 17-letni Jakub Nagrodzki za napisaną jeszcze w łomżyńskim gimnazjum pracę „Synteza trimetyloguanozynowych analogów kapu o potencjalnym znaczeniu w terapii genowej”. Jedną z trzech trzecich nagród zdobyła Anna Kuśnierczak, absolwentka LO św. Marii Magdaleny w Poznaniu, za pracę „Wpływ różnych ekosystemów na rozrodczość murarki ogrodowej (Osmia rufa L.) na przykładzie łąki, sadu, lasu i arboretum”.
Elita młodych naukowców
– To był fantastyczny czas! Myślę, że po tym konkursie stało się dla mnie jasne, że to, co mnie tak bardzo interesuje może być podłożem ciekawych naukowych doniesień i że jest to temat, na którym można zbudować karierę. Nadal zajmuję się paleobiologią, badam kopalne organizmy – wspomina Grzegorz Niedźwiedzki, uhonorowany pierwszą nagrodą w Amsterdamie w 2000 roku za pracę „Nowe znaleziska tropów dinozaurów z utworów hetangu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich”. Napisał ją jako uczeń kieleckiego technikum. Dziś ma na swoim koncie kilkadziesiąt opublikowanych prac naukowych, w tym temat okładkowy jednego z wydań prestiżowego magazynu „Nature” w styczniu 2010 roku. Kilkakrotnie już dokonał odkryć, które są dla paleontologii przełomowe i oznaczają zmiany w podręcznikach. Niedźwiedzki kończy pracę doktorską na Wydziale Biologii UW i pracuje w Centrum Biologii Ewolucyjnej, Uppsala University w Szwecji. Jest przy tym utalentowanym i bardzo aktywnym popularyzatorem nauki, prowadzi między innymi zajęcia dla stypendystów Krajowego Fundusz na rzecz Dzieci, a nawet zaprasza ich na swoje wykopaliska.
Regulamin i więcej informacji o Konkursie Prac Młodych Naukowców UE na stronie organizatora Polskich Eliminacji: fundusz.org/konkurs
* * *
Konkurs Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej jest organizowany przez Komisję Europejską od 1989 roku, jako kontynuacja międzynarodowego konkursu Philipsa, organizowanego od 1968 roku. Wymagane jest przedstawienie wyników własnej pracy badawczej, czy technicznej. Prace powinny powstać przed podjęciem studiów i nie mogą mieć więcej niż trzech autorów. W pracach doświadczalnych nie mogą być stosowane inwazyjne eksperymenty na zwierzętach.
Polskie Eliminacje organizowane są od początku, czyli od 1995 roku, przez Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci, stowarzyszenie naukowców, lekarzy i studentów, pracujące od ponad 30 lat z utalentowanymi uczniami. Jury Polskich Eliminacji, w skład którego wchodzą wybitni naukowcy z najlepszych polskich uczelni i instytutów PAN, przewodniczy dr Piotr Chrząstowski-Wachtel z Instytutu Informatyki UW. Funkcję Krajowego Organizatora Konkursu sprawuje od 2010 roku prof. Jan Madey z Instytutu Informatyki UW. We wrześniu 2014 europejskie finały odbędą się właśnie na Uniwersytecie Warszawskim.
