Najnowsza publikacja na łamach „Nature Communications” pokazuje, że negatywny wpływ serwisów społecznościowych odczuwają nastolatki w określonym wieku.
– Powiązanie social mediów z dobrostanem psychicznym jest oczywiście sprawą bardzo złożoną. Zmiany w naszych ciałach, takie jak rozwój mózgu i pokwitanie, a także różne problemy społeczne, powodują, że w określonych momentach naszego życia jesteśmy szczególnie wrażliwi – twierdzi dr Amy Orben z Uniwersytetu Cambridge.
Przełomowe momenty
Badania jej zespołu pokazują, że negatywny wpływ nadużywania społecznościówek daje się wyraźnie zaobserwować u dziewcząt w wieku 11-13 lat. Z kolei chłopcy okazali się najbardziej narażeni w wieku 14-15 lat. Taka różnica daje się łatwo wyjaśnić późniejszym dojrzewaniem u chłopców. Kolejny okres, w którym obie płcie są wrażliwsze na negatywny wpływ serwisów i aplikacji social media to wiek około 19 lat, gdy młodzi ludzie zwykle się usamodzielniają i przeżywają więcej stresu związanego z nowymi wyzwaniami.
Badacze sprawdzali na dużych zbiorach danych o młodych Brytyjczykach, jak nadużywanie serwisów społecznościowych wpływa na zadowolenie z życia 12 miesięcy później. Jak widać, nie jest tak, że Facebook czy Instagram są cały czas szkodliwe dla nastolatków. Ich szkodliwość ujawnia się wyraźnie w okresach dużych zmian w życiu młodzieży. Gdy życie młodego człowieka jest stabilniejsze, używanie społecznościówek nie odbija się negatywnie na ich dobrostanie.
Ale co powoduje, że Facebook obniża jakość życia?
– Nie można precyzyjnie wskazać procesów, które powodują taką wrażliwość. Dojrzewanie to czas zmian poznawczych, biologicznych i społecznych, a wszystkie one są ze sobą posplatane, więc trudno jeden czynnik wyplątać spośród innych – wyjaśnia profesor Sarah-Jayne Blakemore, badaczka z Uniwersytetu Cambridge. – Na przykład wciąż nie wiadomo czy to zmiany rozwojowe mózgu, czy kwestie hormonalne wpływają na to, jak nastolatki budują relacje z rówieśnikami.
Autorzy pracy podkreślają, że kwestia wpływu social mediów na dzieci i młodzież wymaga dalszych intensywnych badań. Wiadomo, że bywają bardzo szkodliwe, ale – nie zawsze i nie dla wszystkich.
Social media bywają pożyteczne
Nie każdy nastolatek doświadczy obniżenia jakości życia wskutek używania i nadużywania aplikacji social media. Wielu z nich będzie używać ich z przyjemnością, łącząc się z przyjaciółmi, skutecznie komunikując się, zdobywając niedostępne innymi kanałami informacje. W wielu przypadkach społecznościówki mogą być bardzo pożyteczne dla młodzieży.
Jednak z wielu wcześniejszych badań i obserwacji wiadomo, że nadmierna konsumpcja social mediów wiąże się u wielu młodych osób z obniżeniem samooceny, narażeniem na akty cyberprzemocy i innymi negatywnymi skutkami.
Naukowcy apelują do firm prowadzących serwisy społecznościowe i rządów, które je nadzorują, żeby ułatwić dostęp do danych i dalszych badań nad tą problematyką.
Dowiedz się więcej z oryginalnego artykułu:
Orben, A., Przybylski, A.K., Blakemore, SJ. et al. Windows of developmental sensitivity to social media. Nat Commun 13, 1649 (2022).