Projekt Weinberg ma upamiętnić 20. rocznicę śmierci Mieczysława Weinberga i 115. rocznicę urodzin Szymona Laksa.
Koncert Projektu Weinberg z muzyką obu tych zapomnianych polsko-żydowskich kompozytorów odbędzie się 16 września o godzinie 19.00 w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie.
Kwartet smyczkowy Diverso String Quartet (Marcin Ostrowski, Dagmara Forys, Zofia Łodygowska-Guy i Magdalena Krawczuk) i pianistka Katarzyna Wasiak, która jest inicjatorką projektu, wykonają dwa kwintety fortepianowe tych dwóch kompozytorów.
Projekt Weinberg, cykl sześciu koncertów kameralnych m.in. w Musikverein w Wiedniu, Manchester Royal Northern College of Music i Kloster Dornach w Bazylei, powstał z głębokiej potrzeby wpisania się w nurt kultury świadomej, propagującej polsko-żydowskie dziedzictwo artystyczne oraz potrzeby zainteresowania młodego pokolenia Polaków problematyką stosunków polsko-żydowskich.
Projekt jest dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Skupiony wokół twórczości i osoby Mieczysława Weinberga, ma jednak na celu przede wszystkim propagowanie niezwykłej muzyki tego kompozytora, muzyki o wyjątkowo wysokiej wartości artystycznej. Utalentowany, popierany przez tak znamienitych twórców, jak Dymitr Szostakowicz, a prawie zapomniany Mieczysław Weinberg, podobnie jak Szymon Laks – drugi kompozytor pochodzenia polsko-żydowskiego prezentowany w projekcie, zasługują na to, aby ich spuścizna znana była znacznie szerzej.
Kwintet fortepianowy jest raczej rzadkim gatunkiem kompozytorskim, a to ze względu na rozszerzoną wielogłosowość i konieczność zachowania równowagi pomiędzy różnymi z natury instrumentami zespołu.
Jednak Kwintet Op. 18 Mieczysława Weinberga urzeka wyjątkowo spójną formą, w którą kunsztownie wplecione są stylizowane elementy. Pięć – mocno zróżnicowanych części – splata się ze sobą w sposób idealny. Na początku utworu kompozytor wykorzystuje elementy muzyki francuskiej. Drugie ogniwo kwintetu à la Bartok mistrzowsko wprowadza w kolejną część Presto, która zaczyna się charakterystycznym con sordino instrumentów smyczkowych. Ekspresyjne Largo zaskakuje unisonem wszystkich instrumentów, łącznie z fortepianem. Efektowna i wirtuozowska część ostatnia jest przesycona optymizmem. Wydaje się, że nawet w najtrudniejszych momentach udaje się kompozytorowi zachować w swej twórczości i przekazać słuchaczowi radość życia.
Kwintet fortepianowy Szymona Laksa jest prawdziwym rarytasem, który jest jeszcze rzadziej wykonywany niż kwintet Weinberga. Kilka miesięcy po wyzwoleniu obozu w Kaufering w 1945 roku, kompozytor przystępuje (już w Paryżu) do pracy nad III Kwartetem smyczkowym na polskie tematy ludowe. W czterech częściach dzieła można wysłyszeć co najmniej 7 melodii ludowych z różnych regionów Polski. W latach 60-tych kompozytor przerabia kwartet na kwintet fortepianowy – o tej samej treści muzycznej.
Szymon Laks był więźniem niemieckich obozów koncentracyjnych. Udało mu się uniknąć śmierci dzięki funkcji kapelmistrza orkiestry obozowej: Skrzypce, które trzymam, stały się moją tarczą obronną.